Kurzarbeit-aren Ezarpena
EGITARAUAREN IRAUPENA
AUDIOA: https://youtu.be/I9YQK9FLhxY
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/qj7KlUBHCr7NjA
1. Kurzarbeit edo lanaldi-murrizketarako
programen helburua, dakigun bezala, enpresaren lan-kargaren "egoeraren
araberako" murrizketei aurre egitea da. Araudiaren arabera, lan-kargaren
egiturazko murrizketei banakako edo taldeko arrazoi objektiboen ondoriozko
kaleratzeen bidez heldu behar zaie. Koiunturazko izaera hori denboran nolabaiteko
muga bat izatearekin lotuta dago, baina ez da beti erraza koiunturazkoa edo
egiturazkoa dena argi eta garbi ezarritako arau-mugen arabera ezberdintzea.
2. Kasu bakoitza desberdina da, eta enpresa
batean litekeena da, programa abian jarri eta aste gutxi batzuk igaro ondoren,
argi eta garbi ikustea lan-kargaren beherakadaren egoeraren araberako arazoa
zirudiena egiturazko arazo bihurtu dela. Hala ere, beste enpresa batzuetan
litekeena da hilabete asko igarotzea eta arazoaren behin-behinekotasunak
irautea.
3. 3. Hala ere, badaezpadan, denbora-muga
finkoak ezartzeko joera dute legeriek, programa horietako batek ere gainditu ezin
dituen mugak. Ohikoena denboran bilakaera bat gertatzea da. Araudi horien
arabera, laguntza publikoen gehieneko iraupena 3 hilabetera mugatzen da
lan-denbora murrizteko programa horietarako hasiera batean, eta ohikoa da
aurrerago gehieneko epea 6 hilabetera, urtebetera eta 2 urtera arte luzatzea.
4. Programa horietarako laguntza publikoen
gehieneko iraupena luzatzeko joera horretan eragina duten faktoreak
askotarikoak dira. Alde batetik, aurrekontu-zuhurtasun logikoak gomendatzen du,
lehenik eta behin, programa horien kostuak gastu publikoarentzat dituen
arriskuak minimizatzea. Gobernuek benetako kostua eta laguntza horien bidez
lortutako gizarte- eta aurrekontu-onurak behar bezala kontrastatzeko aukera
ematen dien esperientzia duten heinean, normala da aldez aurretik ezarritako
gehieneko epeak luzatuz joatea.
5. Bestalde, ohikoa da, halaber, epea luzatzea
krisi ekonomiko larrien ondoriozko egoera zehatzetan. Egoera horietan,
langabezia masiboaren mehatxuaren ondorioz, ahalegin handiagoak egin behar
izaten dituzte gobernuek lehendik dagoen enpleguari eusteko.
6. Krisi-egoera horiek dira, batetik, kurzarbeit
sistema ezartzearen edo herrialde batzuetan lan-denbora murriztearen jatorria,
eta, bestetik, laguntza publikoen iraupena sistema hori araututa duten
herrialdeetan luzatzearen jatorria. Hala gertatu zen, adibidez, Alemanian,
tradizioz kurzarbeitaren erreferentzia izan den herrialdean. 2008an
finantza-krisia piztuta, programa horien gehieneko iraupena 24 hilabetera
luzatzea erabaki zuen 2009ko maiatzean, aurreko gehieneko iraupena 18 hilabetekoa
izan zen bitartean. Horren aurretik, gehienezko iraupen hori 6 hilabetekoa izan
zen programaren hasieran eta 12 hilabetekoa geroago.
7. 7. Jakina, laguntza-programa horien hedapenak
lotura zuzena du herrialde bakoitzaren kontu publikoen aldetiko gaitasun eta lehentasunekin.
Ez da kasualitatea kurzarbeit edo lan-denbora murrizteko prozesuetan liderrak
diren herrialdeak finantza publiko osasuntsuak dituzten herrialdeak izatea.
ENPRESA ETA LANAri buruzko idatziak
EKAI Center-en beste idatzi
batzuk