Enpresan Parte Hartzea Frantzian
ETEKINETAN PARTE HARTZEARI BURUZKO KRITIKAK
AUDIOA: https://youtu.be/xL1RSIYT_wQ
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/zhIEqkhD0tBwPw
1. Analisi sozial eta ekonomikotik, hainbat
kritika egin zaizkio etekinetan parte hartzeko Frantziako ereduari, eta, hein
handi batean, aplika dakizkieke beste herrialde batzuetako antzeko eredu
batzuei.
2. Garrantzi handieneko kritikak zerikusia du
partaidetza-programek mozkinetan duten itxurazko inpaktuaren eta horien
benetako inpaktuaren artean sor daitekeen erabateko aldearekin. Eta berehalako
inpaktuaren eta epe luzeko inpaktuaren arteko aldea ere aipatu da.
3. Argi dirudi partaidetza-sistema horiek ezartzeak
berehalako eragina izango duela. Langile askoren ordainsaria hobetzen du eta
akziodun askoren ordainsaria murrizten du, lehen osorik jasotzen zituzten
mozkinen zati bat partekatzera behartuta baitaude.
4. Hala ere, kritika ekonomikoak arrazoi du
esaten duenean zalantzagarriagoa dela efektu horren epe ertain edo luzerako
iraupena. Funtsean, lanaren eta kapitalaren ordainsarien arteko erlazioa joera
kontraesankorrak dituzten harreman indibidual eta kolektiboetan oinarrituta
izatea da horren gakoa.
5. Kapitalaren titularrek lan-errentak
minimizatzeko joera dute, eta langileek, berriz, kapital-errentak minimizatzeko
joera. Horren ondorioz, oreka zaila lortzen da, arau-xedapenen bidez erraz
aldatzen ez dena. Autore batzuen ustez, lan-harremanek beren orekak
berrosatzeko joera dute beti, eta araudien arteko interferentziak era batera
edo bestera xurgatzen dituzte.
6. Hori horrela balitz, baliteke kapitalaren
titularrek soldata-igoerak pixkanaka mugatzeko joera izatea, partaidetza-sistema
horiek inbertitzaileen errentagarritasunean duten eragina pixkanaka xurgatzeko.
7. Langile berriei soldata baxuagoak eskainiko
zaizkie "mozkinen ordainsaria dutelako", eta gainerakoei errazago
konbentzituko zaie urteko soldata-igoera txikiagoekin konformatu daitezkeela,
hain zuzen ere mozkinetako partaidetzak azken ordainsari handiagoa lortzeko
aukera ematen dielako.
8. Horrela, oso litekeena da epe luzera azken
emaitza kuantitatiboa antzekoa izatea. Langileek, oro har, antzeko ordainsari
osoak lortuko lituzkete, nahiz eta kasu batean oro har soldata finko gisa
lortuko liratekeen; partaidetza horiek ezarri ondoren, berriz, soldata finko
txikixeagoetan oinarrituta lortuko lirateke ordainsari oso horiek, partaidetzen
arabera jasotako zenbatekoarekin konpentsatuta.
9. Alderantziz, inbertitzaileek antzeko
ordainsaria lortuko lukete azkenean, emaitzen zati bat lagako bailukete
guztizko emaitza handiagoen truke, mozkinetako partaidetzaren inpaktua
konpentsatuko luketen soldata mugatzeko hartutako neurriei esker.