Enpresan Parte Hartzea Frantzian
ETEKINETAN PARTE HARTZEAREN ABANTAILAK
AUDIOA: https://youtu.be/S_6cB3BdvJU
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/gGeMLJQSyouIXQ
1. Frantzian langileek etekinetan parte hartzeko
mekanismoak sartzearen abantailak eta eragozpenak oso eztabaidatuak izan dira.
Baina badirudi eragin nabarmena dagoela, hots, kapitala-lana gatazka leuntzea.
2. Puntu honen azterketan ere, eztabaidak
"ideologikoegia" izateko joera du. Egia esan, ez da argudio
"espiritualak" edo "etikoen" kontua. Aldatzen den enpresa-errealitate
batez ari gara, non langileek, etekinen zati baten hartzekodun direnez, ustez
enpresaren estrategia eta helburuen aurkako jarrera moderatzeko joera hartzen duten.
3. Normalean, mozkinetan parte hartzeak
langileak enpresarekin gehiago identifikatzea eragiten duela aipatzen da. Baina
hau agian generikoegia da. Egia esan, askoz ere zehatzagoa da kontua. Jakina, enpresak
etekinak lortzearekin inplikatuago sentitzen dira langileak, etekin horietan
parte hartzen badute, bestela baino.
4. Motibazio horren inguruan, bi alderdi bereizi
behar ditugu. Langileek bi ikuspuntutatik eragiten dute etekinen sorreran.
Batetik, lan-prestazio osoan, langileen
lan-jarduerak eragina baitu ekoizpenaren eraginkortasunean, kantitatean eta
kalitatean, eta, azken finean, enpresaren diru-sarrera eta gastu guztietan.
Bestaldetik, soldaten eta lan-kostuen ikuspegitik,
lan-kostu handiagoek etekinak murrizten dituztelako, eta alderantziz.
5. Mozkinetan parte hartzeak, berez, nekez
eragingo die langileei soldatak mugatzera. Soldatak mugatze horrek haien
ongizaterako duen eragin negatiboa partzialki baino ez da konpentsatzen euste
horrek dakartzan mozkinen gehikuntzaren bidez.
6. Horrela, logikaren arabera, mozkinetako partaidetzak
interes handiagoa sortaraziko du langileengan enpresak bere balio erantsia
handitzeko. Hala ere, "interes handiago" hori erlatiboa da. Izan ere,
langileek soldata-igoeren bidez hartzen dute parte balio erantsiaren igoeretan.
Lan-harremanek, sindikatuek, balio erantsi handiagoaren ondorioz
soldata-ordainsariak ere handituko diren itxaropena sortu ohi dute.
7. Aitzitik, zalantzazkoa da parte hartzeko
mekanismo horiek ezartzeak eragin nabarmena izatea lan-harremanetan. Langileek
soldatak mantentzeari edo igotzeari buruz egiten duten balorazioak, logikoa
denez, etekinen igoeretan nolabaiteko parte-hartzea izateko itxaropena baino
askoz handiagoa izaten jarraituko du.
8. Hori Frantziako araudiak erabilitako
mozkinetako partaidetza kalkulatzeko formulan bertan ikus dezakegu:
E = Etekin garbia
K = Berezko Kapitala
S = Soldatak
B = Enpresaren Balio Erantsia
9. Normalean, soldatak mugatzeko eusteko
ahalegin batek onura garbiaren antzeko igoera ekarriko du. Formulan ikusten
dugun bezala, mugatze horren zenbatekoaren zati batek soilik eragiten die
langileei parte-hartze horren bidez. Zehazki, honako hau izango da ehunekoa:
10. Azken batean, badirudi uler dezakegula
Frantzian araututako mozkinetako partaidetza-eskemek langileen inplikazioa
areagotzen dutela enpresan balio erantsia sortzeko ahaleginetan (mozkinak
sortzeko baino gehiago). Hala ere, inplikazio handiago horren benetako
garrantzia zalantzazkoagoa da.
ENPRESA ETA LANAri buruzko idatziak
EKAI Center-en beste idatzi batzuk