Enpresan Parte Hartzea Frantzian
ETEKINETAN PARTE HARTZEA BENETAKOA AL DA?
AUDIOA: https://youtu.be/N61fiWEtNoQ
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/Pex0jdHJgiBXFg
1. Behin eta berriz eztabaidatu da Frantziako
araudian "enpresaren mozkinak soldatapekoei birbanatzea" bezala
araututako "partaidetza" ikuspuntu ekonomikotik benetako mozkinen
banaketa ote den.
2. Lehenik eta behin, langile guztiei dagokien
prima ez da zehazki enpresak sortutako etekinen kuota jakin bat. Mozkinen
gainean kalkulatzen da, baina beste erreferentzia batzuetan ere oinarritzen da,
hala nola soldatek balio erantsiaren gainean duten pisua eta erakundearen
ondare garbiaren zifra.
3. Langileek ez dute galeretan parte hartzen.
Egia esan, arau-tratamenduak erakusten digu, funtsean, mozkinetako partaidetza
bat baino gehiago, mozkinen zifrari erreferentzia egiten dion ordainsari-prima
bat dela.
4. Gogora dezagun erreferentziazko lege-formula:
Bertan:
E = Etekin garbia
K = Berezko Kapitala
S = Soldatak
B = Enpresaren Balio Erantsia
5. Horrek esan nahi du prima sortuko dela soilik
emaitzak enpresaren ondare garbiaren %5etik gorakoak badira. Hau da, errentagarritasuna
txikia denean, etekin osoa jasotzen du jabeak. Eta handia bada bakarrik
erabiltzen da errentagarritasun handi horren zati bat prima hori sortzeko.
6. Hori guztia dela eta, analisten sektore batek
zalantzan jarri du ordainsari horren izaera ekonomikoa benetako etekina izatea.
7. Egia esan, partaidetza-sistema horri
"mozkinetako partaidetza" terminoa aplikatzea edo ez aplikatzea
erabiltzen ari garen etekinaren kontzeptuaren mende dago ere.
8. Etekintzat jotzen badugu ekitaldiko gastuak
deskontatu ondoren soberan dagoen errentagarritasuna, badirudi ordainsari hori
"etekin" gisa hartu beharko genukeela. Etekin positiboak daudenean
bakarrik sortzen da, eta, hein handi batean, horien zenbatekoaren arabera. Hala
ere, norbaitek argudiatu lezake langile horien parte-hartzea "gastua"
ere badela, nahiz eta etekin positiboen kasuan soilik gauzatu.
9. Etekintzat hartzen badugu inbertitzaileak
lortutako soberako errentagarritasuna, agerikoa da prima hori ez dela
etekinaren zati bat. Enpresaren titularrak edo kanpoko inbertitzaile batek,
inbertsioaren etekina kalkulatzerakoan, ordainsari horien zenbatekoa
deskontatuko du logikoki, eta "kostu" gisa hartuko du.
10. Arrazoimendu mota horrek bultzatu zuen
kontabilitate-erregulazioan gastutzat hartzera, esate baterako, sozietateen
gaineko zerga gisa enpresek ordaindu beharreko zenbatekoa. Etekina dagoenean
bakarrik sortzen da, eta etekinaren arabera kalkulatzen da. Baina ez da berez
etekina.
11. Azken batean, badirudi argi dagoela, zentzu
ekonomikoan, mozkinaren kontzeptua ezin dela bereizi enpresaren jabetza edo
titulartasun kontzeptutik. Horrek berekin ekarriko liguke Frantziako partaidetza
horiek sortutako primak "emaitzen arabera kalkulatutako
lan-primatzat" hartzea, benetako etekinen banaketa baino gehiago.