Enpresan Parte Hartzea
AUDIOA: https://youtu.be/PnkfHfPHDYM
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/ZmhCUviKpsVGCg
1. Enpresan parte hartzeari buruz asko hitz
egiten da. Litekeena da gehiegi hitz egitea edo, hobeto esanda, diskurtsoaren
eta errealitatearen arteko desproportzioa gehiegizkoa izatea.
2. Kapitala-lana gatazkak gizarte garaikidean
duen garrantzitik abiatuta, naturala da gatazka horren hainbat alderdi arindu,
konpondu edo bideratzeko era guztietako ekimenak sortzea eta zabaltzea.
3. Hala ere, enpresan parte-hartzea bultzatzeko
egin ohi diren itxurazko ahaleginak neurrigabeak izan dira, argi eta garbi.
Ahalegin hori, nolabait, enpresaren gizarte-erantzukizuneko doktrinen esparruan
egindakoekin parekatu daiteke. Ahalegin horiek guztiak alferrikakoak izan dira,
enpresa jabeen onuraz eta botereaz bestelako interesetara borondatez egokitzera
mugatu baitira.
4. Berdin-berdin, langileek enpresan duten
partaidetzaren esparruan, parte hartzearen ontasunari eta enpresaburuek prozesu
horietan inplikatzearen abantailei egindako dei amaigabeek ez dute ia emaitza
positiborik izan.
5. Azkenik, parte-hartzearen abantailak hainbat
urtez aztertu eta zabaldu ondoren, erakunde pribatu eta publikoek langileek
enpresan parte hartzearen alde egindako adierazpen irekiak lortzen ditugu
gehienez. Adierazpen horiek, abiapuntu gisa, ez dute ezertarako balio. Baina
arazoa ez da soilik horrelako adierazpenak alferrikakoak direla, baizik eta
eztabaidan sartzen duten nahasmena, bai gizarte-eragileengan, bai herritarren
artean, oro har.
6. Herritarrek, azkenean, langileen
parte-hartzea bultzatzeko ahalegin handiak egiten ari direla uste dute, hori
benetan egia ez denean. Eta horrek guztiak oztopatu egiten du enpresan benetako
parte-hartzea bultzatzeko alternatibak bilatzea.
7. Lan-kooperatiben eta lan-sozietateen eremutik
kanpo, gure enpresak oso partaidetza txikikoak edo batere partaidetzarik
gabekoak dira. Eta benetan egoera hori aldatzen hastea nahi badugu,
partaidetzaren ontasunaren apelazio hutsez oso bestelako zerbait egin behar da.
Esperientziak behin eta berriz esaten digu enpresak ez direla milimetro bat
mugitzen norabide horretan beren kabuz, eta Estatuaren inplikazioak bakarrik
izan ditzakeela ondorio praktiko esanguratsuak partaidetza-prozesuen
sustapenean.
8. Inplikazio horrek aginduzko bidetik edo
enpresa-erabakiak aldatzeko adinako pizgarrien bidez funtziona dezake. Bi bide
horiek eraginkorrak direla erakutsi dute. Hurbileko adibide gisa, kogestio
alemaniarraren kasua aipa dezakegu, enpresei agindu bidez ezarritako eredu arrakastatsu
gisa. Edo Frantziako kasua pizgarri fiskaleko ereduen kasu arrakastatsu gisa.
Inoiz ez du arrakastarik izan, hori bai, langileen parte-hartzea zein bikaina
den eta gobernuak horren alde duen jarrera politikoak zein onak diren errepikatze
hutsak.