Kurzarbeit-aren Ezarpena
ENPLEGUA BANATZEKO POLITIKAK
AUDIOA: https://youtu.be/qgZVKOXZI6U
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/i4s7CLkJTtK-iw
1. Enplegua banatzeko politikak ("work
sharing"/"Kurzarbeit") kolektibo jakin batean enplegua sortzeko
edo kaleratzeak saihesteko tresna gisa lan-denbora murrizteko estrategian
oinarritzen dira.
2. Kontzeptua nahiko zaharra da eta 1929ko
krisialdian zabaldu zen. Hala ere, hein handi batean, kontzeptu hori inplizitua
da, nolabait, lan-denbora murrizteko politika guztietan. Politika horien
helburu nagusia langileen bizi-baldintzak hobetzea zen, gehienez 12, 10 edo 8
orduko lanaldiak ezarriz. Hala ere, liberatutako lan-kargaren ondorioz, lanpostu
berrien sorreran edo kaleratzeak saihestean eragiten zuten nahitaez neurri
horiek.
3. Baina batez ere Depresio Handiaren
testuinguruan lotu ziren nolabait zuzenean lan-denboraren murrizketa eta
Mendebalde osoan langabezia-egoeraren ondoriozko hondamendiaren aurkako
borroka.
4. Egiturazko langabeziaren aurka borrokatzeko
tresna gisa lan-denbora murriztea planteatu zen berriro ere – arrakastarik gabe
– 2008ko finantza-krisian. Orduan ere, hainbat sektorek planteatu zuten lan-denbora
orokorrean murriztea – adibidez, asteko 35 edo 30 ordura – . Tresna bikaina
izan zitekeen hori langabezia-tasa handiei aurre egiteko. Hala ere, proposamen
horiek ez zuten ia oihartzunik izan erabakitzeko gaitasuna zuten zirkulu
politikoetan.
5. 5. Hala ere, mendebaldeko hainbat herrialdek
erabilera zabaleko tresna politikoak garatu dituzte, enpleguaren banaketa
enpresa jakin batzuetako langabezia-arriskuei aurre egiteko tresna gisa
erabiltzeko. Zehazki, enpresa edo enpresa-talde batean lan-denbora proportzio
egokietan murrizteko estrategiak dira, langile kopuru esanguratsu batentzat
kaleratze-erabakiak saihesteko. Adibidez, langileen %10 kaleratzea saihets
daiteke langile guztien lan-denbora %10 inguru murriztuz.
6. Funtsezko kontu bat da, borroka sindikalaren
bidez lortutako lan-denboraren murrizketak ez bezala, "Work sharing"
programek berekin dakartela lanorduak murriztearekin batera soldatak murriztea.
Kontuan izan behar dugu ez direla lan-produktibitatea handitzearen ondoriozko lan-denboraren
murrizketak, baizik eta dagoen lan-karga banatzeko helburu hutsa, kaleratzeak
saihesteko asmoz.
7. Dena den, soldata-murrizketa horiek work
sharing sistemetan duten eragina arintzeko asmoz, gobernuek esku hartzen dute,
langileek jasandako soldata-murrizketa partzialki konpentsatuz. Konpentsazio
hori herrialde batetik bestera aldatzen da, baina, normalean, soldata-galeraren
%50 ingurukoa izaten da.
8. 8. Enplegua banatzeko programek iraupen-mugak
dituzte, langileei eragindako kaltea eta aurrekontu publikoetarako kostua
egiturazkoak ez izateko.
9. Azkenik, ohikoa da programa horietan
prestakuntza-planak ezartzea lan-denbora murriztua duten langileentzat.