Kurzarbeit-aren Ezarpena
AURKEZPENA
AUDIOA: https://youtu.be/RvkTaj2x2UY
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/g_naQNK4cQyM5A
1. 2008ko krisian arrakastaz aplikatutako
Alemaniako enplegu jasangarriaren eredua edo haren elementu batzuk Espainiara
hedatzeko aukerak aztertu nahi ditu EKAI Group-en proiektu honek, eta, hala
badagokio, nola egin ere.
2. Aldi berean, honako hau lortu nahi da:
- Langileak, sindikatuak, enpresaburuak eta
gobernuak elkarrekin inplikatzeko kultura sustatzea, arrazoi ekonomikoengatiko
kaleratzeak eta langabezia minimizatzeko orduan.
- Langabezia masiboko egoerek eragindako
haustura sozialari aurre egitea
- Proiektuan bertan eragile sozialen eta
ekonomikoen arteko lankidetza bultzatzea.
- Aurrekontu-ahaleginak langabeak babestean
baino gehiago enpleguaren defentsan zentratzearen abantailak aztertzea,
kontrastatzea eta zabaltzea.
- Proiektuaren beraren edukia eta garapena
behar bezala hedatzea. Lortutako ideiak eta ondorioak modu masiboan zabaltzea,
baita egindako azterketaren azken ondorioak ere.
3. 2008an lehertu eta herrialde garatu
gehienetan eragina izan zuen krisi ekonomikoaren ondorioz, langabezia izan zen,
izan da eta izaten jarraitzen du (kasu batzuetan) herrialde horien arazo nagusietako
bat. Hala ere, ezaguna da Alemaniaren kasua besteengandik erabat aldendu zela
zentzu horretan. Beste behin ere "mirari alemaniarra" deitu zitzaion
horri esker, herrialdeak modu nabarmenean bere langabezia-tasa maila baxuan
mantentzea lortu zuen krisian zehar. Ez hori bakarrik, erreforma batzuek
krisitik ateratzea enplegua sortuz ahalbidetu zieten, beste ekonomia batzuek enplegua
suntsitzen zuten bitartean.
4. Jarraian, langabezia-tasen bilakaera
erakusten dugu, EUROSTATek argitaratutako datuetan oinarrituta:
|
GEO/URTEA |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
2016 |
|
Europar Batasuna |
7,2 |
7,0 |
9,0 |
9,6 |
9,7 |
10,5 |
10,9 |
10,2 |
9,4 |
8,5 |
|
Alemania |
8,5 |
7,4 |
7,6 |
7,0 |
5,8 |
5,4 |
5,2 |
5,0 |
4,6 |
4,1 |
|
Espainia |
8,2 |
11,3 |
17,9 |
19,9 |
21,4 |
24,8 |
26,1 |
24,5 |
22,1 |
19,6 |
5. Datuak lurraldeko biztanleria aktiboarekiko
langabezia-ehunekoari dagozkio. Azterketa azkar bat eginda, ikus dezakegu
krisiaren aurretik Alemaniak eta Espainiak antzeko langabezia-tasak zituztela (%
8 inguru), eta biek Europar Batasuneko batez bestekoaren gainetik. Hala ere,
krisialdian, bere enplegu-tasa % 4,1era
jaistea lortu zuen Alemaniak (Batasuneko batez besteko langabezia-tasaren erdia
baino gutxiago), eta Espainiak, berriz, langabezia-tasa hirukoiztu egin zen
krisiaren hasierarekin alderatuta.
6. Faktore makroekonomiko batzuekin batera, edo
Alemaniako enplegu jasangarriaren eredu edo “mirari” horren funtsa, batez ere,
enpresetan eta enpresa-taldeetan lanaldi-murrizketa orokorrak ezartzeko
estrategia da, eskura dagoen lan-karga banatzeko. Aldi berean, langileek
langabezia-prestazioa kobratzen dute, galtzen duten lan-denboraren
proportzioan.
7. 2008ko amaieratik, Alemaniako lan-merkatuan
eragin zuen krisiak, eta gobernuak enplegu-politika berriak garatu behar izan
zituen. 2009ko hasieran, gobernuak "Alemaniako enpleguari eta egonkortasunari
buruzko Legea" onartu zuen. Neurri nagusietako bat "langabezia
partziala" ezartzea izan zen. Tresna honen bidez -alemanieraz Kurzarbeit
deitzen da (lanaldi partzialeko lana) - enplegatzaileen eta enplegatuen epe
laburreko eta luzeko beharrak lerrokatzea lortzen du Gobernuak.
8. Sistema aldi baterako itun bat da, non
enpresak, enpresa-batzordearekin adostu ondoren, langileak ez kaleratzeko
konpromisoa hartzen duen, eta langileek lanaldia eta soldata proportzionalki
murrizten dituzten. Trukean, galdutako soldaten % 60 eta % 67 artean
konpentsatzen die Gobernuak langileei. Era berean, gizarte-kargak ordaintzetik
salbuetsita egongo dira enpresaburuak, % 50 edo gehiago, eragindako langileei
lanbide-prestakuntza ematen bazaie.
9. Gure inguruko langabezia-egoeraren
larritasuna kontuan hartuta, eta testuinguruaren ezberdintasunak ahaztu gabe,
aztertu nahi dugu zein neurritan diren aplikagarriak etorkizunean Espainiaren
kasuan Alemaniako enplegu iraunkorreko eredu horiek – baita Holandakoak ere – edo
horien oinarrietako batzuk.
10. Espainiako langabezia kudeatzeko egungo
eredua ohikoa da gure inguruko estatuetan, eta, 2020ko krisi berrira arte,
krisialdietan langabezia masiboko testuinguru bat sortzean oinarritu da. Horren
ondorioz, lan-merkatua -eta gizartea- errotik hausten da enplegua duten
herritarren eta langabezian egotearen zoritxarra izan duten herritarren artean.
11. Haustura erradikalaren testuinguru horrek
ondorio larriak ditu gizarte-kohesioan, egonkortasun sozial eta ekonomikoan,
herritarren ekoizpen-gaitasunean eta abarretan. Krisi luzeetan, hala nola
2008az geroztik daramagunean, langabezian dauden pertsonek sarritan galtzen
dute etorkizunean lan-merkatuan sartzeko gaitasuna, edo erabat hondatzen dute
beren gaitasun profesionala.
12. Argi eta garbi justifikatuta daude azken
urteotan garatutako tresnak, enplegurik ez duten eta duintasunez irauteko
baliabide nahikorik ez duten pertsonen arazoak konpontzeko, baina eragin
negatiboa izan dezakete: gure garapen-eredua dinamika gero eta dualagoan
finkatzea. Enplegatuen eta sistematikoki lan-merkatutik kanpo dauden eta
laguntza publikoei esker bizirauten duten biztanleen artean
13. Proiektuak aztertu nahi du zer neurritan
erabil ditzakeen Espainiak, etorkizunari begira, herrialde aurreratuetako
esperientziak, hala nola Alemaniakoak, krisiek enpresetan duten eragina
arintzeko. Eta enpresen, langileen eta gobernuen arteko lankidetzaren bidez,
enplegua defendatzeko tresnak eta politikak artikulatzeko orduan,
langabezia-tasen igoerari errotik aurre egiteko ere.
14. Egia bada politika publikoak langabetuen
babesaz nahiz enpleguaren bultzadaz eta banaketaz arduratu behar direla,
funtsezkoa da lehen helburuan murgiltzea saihestea. Alderantziz, Alemaniako
ereduari jarraituz, tresna, prozesu eta politika egokiak garatu behar ditugu,
langabeen babesaren aurrean enpleguaren defentsari lehentasuna emateko.