Euskal Garapen Ereduaren Etorkizuna
SUNTSIPEN SORTZAILEA EUSKAL HERRIAN
AUDIOA: https://youtu.be/w3usYjMYx1Q
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/z1-NrpGjyXo_IQ
1. Beti pentsatzen dugu gure buruzagi politiko
eta ekonomikoek – eraginkortasun handiagoarekin edo txikiagoarekin – garapen
ekonomikoa bultzatu nahi dutela. Hala ere, ikusi dugu, itxura guztien arabera,
Mendebaldea kontrolatzen duen oligarkiak gero eta modu argiagoan bultzatzen
duela geldotze edo hondoratze ekonomikoa eragin edo erraztean oinarritutako
"suntsipen sortzailea" delako estrategia. Estrategia horrek, prozesua
kontrolatzen duten enpresa handiei merkatu-kuota zabalagoak lortzeko aukera
ematen die, eta, beraz, botere eta etekin gehiago lortzeko aukera ere.
2. Hasiera batean, politika horrek ez zuen
zerikusirik 2008an finantza-krisia hasi zen arte Euskal Herrian aplikatzen
zirenekin. Aitzitik, hiru hamarkadatan, gure lurraldeak ahalegin handiak egin
zituen industria, inbertsio produktiboa eta aurrerapen teknologikoa sustatzeko.
3. Hala ere, harrigarria bada ere, dena aldatu
zen krisia hasi zenetik. Lehen urteetan, joera-aldaketa ilundu egin zen
nolabait krisiak ekonomia- eta aurrekontu-politiketan izan zuen eraginagatik.
Baina berehala argi geratu zen euskal politika ekonomikoak 180 graduko bira
izan zuela.
4. Industrialismotik neoliberalismorako
trantsizio gisa interpretatu den aldaketa harrigarri hori, Europan inposatzen
ari diren suntsipen sortzailerako estrategietan pixkanaka sartzen ari dela
dirudi.
5. Datu makroekonomikoek, berez, norabide hori
erakusten dute. Industria-jardueraren beherakadak, inbertsio produktiboaren
beherakadak, I+Gren gastuaren jaitsierak, balio erantsi txikiko jardueren
sustapenak, horrek guztiak adierazten du herri honen norabidea ez dela
aurrerabiderantz zuzentzen, baizik eta geldialdi edo gainbehera ekonomikorantz.
6. Are esanguratsuagoa da datu horien aurrean
gure hedabideen eta gure arduradun politiko eta ekonomikoen itxurazko
axolagabekeria. Datu horiek ez dira ez aipatzen, ez eta eztabaidatzen ere. Eta,
salbuespenak salbu, ez gobernuetan eta ez oposizioan.
7. Zergatik daude gure hedabideak eta agintariak
hain lasai ageriko gainbehera ekonomiko honekin? Jakina, horretarako azalpen
bat suntsiketa sortzailearen estrategiekin bat etortzea litzateke.
8. Egia esan, 2008-2020 urteetako testuinguru
ideologikoa eta kontzeptuala norabide horretatik doala dirudi. Batetik,
muturreko liberalismorantz jo dugu. "Gobernuek ezin dute
enpresa-jardueretan inbertitu" esatera ere heldu zen gure arduradun bat eta
politika ekonomikoan zabaldu den pasibotasuna deigarria da benetan.
9. Bestalde, elite korporatiboaren
"suntsipen sortzailea"ren politikak babesten ari diren funtsezko
kontzeptuekiko obsesio mediatikoa eta politikoa ere deigarria da: energia
berriztagarrien bultzada neurrigabea, "jasangarritasunaren"
interpretazio demagogikoarekiko obsesioa edo COVID-19 pandemiaren aurrean
aplikatutako politikek sortutako hondoratze ekonomikoarekiko itxurazko
axolagabekeria. Demografia-hondoratzearen aurreko axolagabekeria deigarria
aipatu gabe.
10. Horrek guztiak erakusten digu, itxuraz, oso
gustura sentitzen garela elite korporatiboak bultzatutako "suntsiketa
sortzailea" testuinguru kontzeptual/ideologikoan. Gero eta interes
txikiagoa zientziari, teknologiari, industriari eta ekoizpen-jarduerari buruz,
eta gero eta obsesio handiagoa "iraunkorra" deitzen diogun "deshazkundeari"
buruz.
11. Horrela,
badirudi testuinguru ideologiko/kontzeptualak eta gure ekonomiak 2008az
geroztik izan duen bilakaerari buruzko datu estatistikoek norabide berean
egiten dutela aurrera. Horri energia enpresa handiek Euskal Herrian duten pisu
politikoa gehitu diezaiokegu. Hala ere, estrategia horietan inplikatzeko
borondate argia modu zuzenagoan eta pertsonalagoan arduradun zehatzei egozteko datuak
falta zaizkigu oraingoz.
EUSKAL GARAPEN EREDUAREN ETORKIZUNAri buruzko
idatziak
EKAI Center-en beste idatzi batzuk