1. Industria-iraultzatik aurrera, 200 urtean
zehar, enpresa-kontzentrazioko prozesu motel baina jarraitu bat gertatu da, eta
horrek erabat bestelako testuinguru bat sortu du, mende hauetan ezkerraren eta
eskuinaren arteko zatiketaren oinarrian egon denaz bestelakoa.
2. XIX. mendetik, ezkerra argi eta garbi
identifikatu da soldatapeko langileen interesen defentsarekin, eta eskuina
beste segmentu sozial batzuekin (nekazariak, autonomoak, soldatapekoak ez diren
emakumeak, enpresaburuak).
Soldatapekotze prozesuaren ondorioz,
herritarren % 90 baino gehiago jada langileek (soldatapekoek edo
kooperatibistek) osatzen dute, eta, horren ondorioz, zentzugabea da orain ezkerraren
eta eskuinaren betiko gizarte-oinarria, hauteskundeei begira antzeko neurriko
eremu politikoetan aurrez aurre dauden indar gisa.
3. Testuinguru sozioekonomiko berri horrek
zalantzan jartzen ditu ezkerraren eta eskuinaren oinarri tradizionalak.
Ezkerrak pentsatu behar du soldatapekoak bere osotasunean ordezkatzen
jarraitzeko ahalegina egin behar duen ala ez, eta, kasu horretan, zer esan nahi
duen langileen botoa sistematikoki bi zatitan banatzen duten dinamika
politikoetan parte hartzeak. Baina testuinguru berri horrek errotik aldatu du,
noski, eskuinaren zeregina ere, jada ezin baita oinarritu soldatapekoen
aldarrikapenekiko erreakzioan, eta, alderantziz, pixkanaka eta modu naturalean
onartu behar izan baitu bere hauteskunde-oinarri propioa ere, funtsean,
gizarte-talde horrek osatzen duela.
4. Zer ematen digu azterketa honek gizartea
dinamizatzeko egungo prozesuak taxutzeko? Batetik, zatiketa soziala eta
politikoa errealitate bat izanik, funtsezkoa da berez helburu ez bihurtzea.
Oraindik denbora batez, alderdi eta indar politiko eta sozialek beren burua
ezkerrekotzat, eskuinekotzat edo zentrokotzat identifikatzen jarraituko dute.
Eta hori, herritarrak talde horietan banatzeko oinarri objektiboak desagertu
diren arren. Edo, gutxienez, desagertu egin dira herritarrak antzeko dimentsioak
dituzten bi bloketan banatzeko euskarri gisa.
5. Hala ere, funtsezkoa da herritarrak eta lider
sozial eta politikoak ohartzea egungo errealitate sozioekonomikoak aukera
ematen duela gehiengo oso zabalen interes komunetan oinarritutako estrategia
sozial eta politikoak garatzeko. Ezkerraren, eskuinaren eta zentroaren arteko
banaketa oraindik beharrezkoa izan badaiteke hauteskunde-mailan, zatiketa hori
gizarte zibilaren dinamizaziora eramateak herritarrak artifizialki zatitzea eta
gizarte-aktibazioa geldiaraztea besterik ez du lortzen.
6. Herritarren eta gizartearen mugimenduek ez
dute abiapuntu gisa onartu behar ezkerraren, eskuinaren edo zentroaren arteko
zatiketa; aitzitik, gehiengo zabalak bildu edo dinamizatzeko helburutik abiatu
behar dute. Azken batean, egungo homogeneotasun sozioekonomiko handiagoari
erantzuten diotenak, enplegatu, langile edo soldatapeko langileen segmentu
sozialean herritarren % 90 baino gehiago kokatzearen inguruan egituratuta. Edo,
gutxienez, beren burua ezkerreko, eskuineko edo zentroko mugimendu gisa azaltzen
diren mugimendu guztiek jakin beharko lukete nola eta noiz erabili behar diren termino
horiek gizarte-talde desberdinen arteko desberdintasun objektiboak bideratzeko
tresna gisa, eta noiz saihestu behar diren, herritarren eta langileen interes
orokorraren defentsan zatiketa artifizialak edo beharrezkoak ez direnak sortarazten
dituzten heinean.