1. Bistakoa dirudi COVID-19 krisiak eragin
larria duela Europako ekonomian. Orain planteatzen ari garen gaia da zenbateraino
den eragin koiuntural hutsa edo eragin estrukturala.
2. Eragin koiunturala agerikoa da, eta,
laburbilduz, alde batetik, Europako BPGren eta enpleguaren beherakadan islatzen
da, eta, bestetik, zorpetzearen igoera nabarmenean. Logikoa denez, hiru aldagai
horien bilakaeraren azken datuak nabarmen aldatu dira, adibidez,
konfinamendu-aldien bilakaeraren edo turismoaren moduko jardueren urtaroko
eraginaren arabera. Beraz, ekitaldiaren amaierara arte itxaron beharko da
aldagai horien bilakaeraren kuantifikazio zehatza izateko.
3. Hala ere, krisi hori, hasiera batean koiunturala,
une kritikoan iritsi da Europako garapen-ereduaren bilakaerarako. Eredu
neoliberalak, horren gainbehera 2008ko finantza-krisiarekin hasi zena,
etengabeko agortze-zantzuak eman ditu hurrengo hamarkadan. Europa oraindik ez
da gai izan zorra hedatzeko politiketan jarraitzeaz bestelako alternatibak
definitzeko. Politika horiek izanik, hein handi batean, sistemaren krisiaren
erantzuleak.
4. 2008ko krisiak erakutsi du Europako eredu
neoliberalak, gero eta porrot sozioekonomiko handiagoa izan arren, politikoki
sendoa izaten jarraitzen duela. Finantza-krisian agertutako kontraesanek ez
zuten aldaketa esanguratsurik eragin Europako garapen-ereduan. Eta badirudi
hori, funtsean, alternatiba politiko sendorik ez dagoelako gertatu dela.
Europako aniztasun politikoa pixkanaka desagertzen joan zen Sobietar
Batasunaren desagerpenak eragindako aldaketa geopolitikotik aurrera. Eta, gaur
egun, Europa kontrolatzen duen finantza-oligarkiak, ezkerreko, eskuineko eta
erdialdeko indar politiko ia guztiak kontrolatzen ditu.
5. Kontrol politiko horri esker, sistema
neoliberalak ia bere horretan iraun du 2008ko finantza-krisiaren ondoren.
Kontua da COVID-19 krisiaren ondorioz gauza bera gertatuko den ala ez.
6. Hasiera batean, krisi hau aukera politiko
bikaina izan daiteke sistemaren eztanda mozorrotzeko eta eztanda horren
erantzukizuna, sistemaren egiturazko arazoei gabe, pandemiaren eraginari
egozteko.
7. Hala ere, elite finantzarioak Europan duen
kontrol politikoa ez da orain 2008an bezain segurua. Alde batetik, ezkerreko
eta eskuineko populismoek alternatiba hasiberriak baina sendoak eraiki dituzte
Frantzian, Italian eta Erresuma Batuan. Eta, batez ere, testuinguru
geopolitikoa nabarmen aldatu da, herrialde gainerakorren pisua nabarmen handitu
baita (Errusia eta Txinarena, funtsean).
8. Testuinguru horretan, badirudi Europak betikoaren
aldeko apustua egin duela. Diru-hedapen handiagoa, zor handiagoa eta
banku-sektorearentzako laguntza gehiago. Horren arrazoia izan daiteke, Europako
agintariek, epe labur edo ertainean, beste irtenbiderik ez aurkitzea.
Horretarako, egiturazko aldaketa politikoak egin beharko lirateke. Eta hori
benetan zaila da Europa egungo kaos sozioekonomikora eraman duten liderrak
boterean mantentzen diren bitartean.