1. Alderdi politikoak funtsezko zutabea dira
gizarte demokratikoaren artikulazio instituzionalean. Hortik ondorioztatzen da,
halaber, haien konfigurazioak eta bilakaerak garrantzi handia dutela garapen
sozial eta ekonomikoan. Azken finean, gizartean argi eta sakon sustraituta
dauden alderdi politikorik gabe, pixkanaka diluitzeko joera du egitura
demokratikoak.
2. Hala ere, alderdi politikoek deserrotzeko eta
burokratizatzeko etengabeko joera kezkagarria dutela erakusten digu
esperientzia historikoak eta, bereziki, azken hamarkadetakoak.
3. Hainbat faktorek bat egiten dute
burokratizazio-prozesu horren alde. Batzuk barrukoak eta beste batzuk alderdi politikoetatik
kanpokoak.
4. Erakunde konplexu mota guztietan oinarriaren
eta zuzendaritzaren ikuspegiak bereizteko joera sortzen da. Alderdiaren
erronkak eta arazoak aztertzen eta kudeatzen gehiago aritzen denez, oinarriko
afiliatuek baino informazio eta irizpide hobeak ditu zuzendaritzak. Horregatik,
eta antolaketa-nukleo guztien hedapen-logikagatik, boterea metatzeko eta baseak
gainbegiratzeko eta kontrolatzeko duen gaitasuna mugatzeko ohiko joera du zuzendaritzak.
5. Jakina, boterearen nolabaiteko kontzentrazioa
beharrezkoa eta komenigarria da alderdien funtzionamendu eraginkorrerako. Hala
ere, botere efektiboa, azken batean, afiliatuen edo militanteen oinarrian
dagoela onartzean datza kontzentrazio horren muga. Hori ez dute beti
zuzendaritzek onartzen; izan ere, hedapen-joera naturala dutenez,
gainbegiratze- eta zaintza-mekanismoen garrantzia edo beharra gutxiestera jo
dezakete.
6. Zuzendaritzaren eta oinarrien arteko
dialektika hori naturala da, erakunde mota guztietan gertatzen da, eta bere
kabuz konpontzeko joera du, gehiegizko "asanblearismoak"
eraginkortasunik eza eragiten duelako eta gehiegizko burokratizazioak afiliatu
gutxiago eta alderdiaren egitura finantzatzeko zailtasunak areagotzen
dituelako. Afiliatuen oinarria bizirik mantentzea, jakina, helburu saihestezina
da zuzendaritzarentzat berarentzat.
7. Tentazio burokratikoaren egitura-arazo
garrantzitsuenak kanpokoak dira. Alderdiak afiliatuak ez diren iturrietatik
datozen baliabide esanguratsuak eskuratzen dituen heinean, alderdiaren oinarria
benetako pisua galtzen hasi eta burokratizazio prozesua estrukturala eta
itzulgaitza bihur daiteke.
8. Alderdiek finantzaketa-iturri garrantzitsuak
izan ditzakete enpresetatik edo erakunde publikoetatik, hauteskunde-arauetan
oinarrituta. Baliabide horiek esanguratsuak bihurtzen hasten diren unetik
aurrera, aldatu egiten da alderdiaren zuzendaritzaren ikuspegia. Eta afiliatuen
oinarriaren pisu estrategikoak behera egiten du, kanpoko baliabideen
hazkundearekiko alderantzizko proportzioan.
9. Enpresa-ekarpenak funtsezkoak izan dira beti
koadro-alderdietan, jada jatorrian interes korporatiboei lotuta gehienetan.
Baina, historikoki, faxistak bezalako masa-alderdietan ere izan dira, baita,
maiz, izaera erlijioso edo nazionalista izan duten alderdi
"interklasistetan" ere.
10. Azken hamarkadetan, enpresa-ekarpenak, batez
ere banku-ekarpenak, ezkerreko, eskuineko edo zentroko ideologia guztietako
alderdietara bideratu dira. Eta, bestaldetik, finantzaketa publikoak alderdi
guztiei eragiten die gurea bezalako herrialdeetan.
11. Bistan
denez, enpresa- edo banku-ekarpenen kontura edo aurrekontu publikoen konturako alderdien
finantzaketaren ondorio politiko-ideologikoak ez dira berdinak. Baina bai,
neurri handi batean, alderdi politikoen burokratizazioan duten eraginaren
ikuspegitik. Horien guztien eragin zuzenak dira alderdiaren oinarrien benetako
boterea murriztea eta zuzendaritzek burokratizaziorako duten joera
saihestezina.
Adimen
Politiko eta Estrategikoa-ri buruzko beste idatzi batzuk