1. Gogora dezagun 1875eko "Gothako
Programan" jasotako "Estatu Askea" kontzeptua dela, ziurrenik,
sozialdemokraziaren oinarrizko kontzeptua, eta horrek bereizten duela langileen
beste defentsa-mugimendu batzuetatik.
2. "Estatu Askea" kontzeptua, hain
zuzen ere, sozialdemokraziak Estatua sistema ekonomikoaren –eta, zehazki,
korporazio handien- mende egotetik askatzeko bideragarritasuna eta beharra kontuan
hartzean oinarritzen da. Marxek bideraezintzat jo zuen ideia hori. Eremu
sozialdemokratan, pentsaezina da demokraziaren kontzeptua "Estatu
askea" kontzeptutik bereiztea.
3. Horregatik, azterketa sozialdemokrataren
ikuspegitik Bielorrusian gertatzen ari dena ere baloratzeko orduan, ezinbesteko
erreferentzia da "Estatu Askea" kontzeptua. Izan ere, edozein sistema
sozioekonomiko eta politikoren alderdi onak eta txarrak beti dira erlatiboak.
Ildo horretan, azter dezakegu Bielorrusiako sistema Mendebaldeko Europakoa
baino demokratikoagoa den ala ez.
4. Horrek Bielorrusia sozialdemokraziarako
benetako erreferentetzat hartzera eramango gintuzke, benetan "Estatu
askea" eratu duen sistema bati dagokionez, korporazio handien domeinu
politikotik aske den aldetik.
5. Jakina, Alemaniako sozialdemokraziaren Gothako
Programak ez zuen planteatzen sozialdemokraziaren jarrera kapitalismoa gainditu
duten estatuen aurrean. Horrek bielorrusiar sistemaren azterketa espezifikoa
egitera behartzen gaitu.
6. Izan ere, Bielorrusian korporazioen boteretik
"Estatu askea" eratu bada, Gothako Programaren ildotik, herrialde
horretan nork eta nola kontrolatzen duen Estatua aztertu beharko genuke.
7. Aitortzen da, oro har, Aleksandr Lukashenkok
herri-babes handia izan duela agintean egon den bi hamarkadetan. Populazioaren
sektore garrantzitsuetan erregimen komunistak zuen prestigioaren uztarketan
oinarritutako ospea alde batetik. Eta, bestetik, Bielorrusiari liberalizazio-prozesuek
Ekialdeko ia herrialde guztietan eragin zituzten hondamendi sozial eta
ekonomikoak saihestea ahalbidetu zion kudeaketa eraginkorrean ere.
8. Urte hauetan guztietan, biztanleriak
positiboki baloratzen zituen aurreko sistemaren alderdiak mantentzen eta
defendatzen jakin izan du Lukashenkok. Eta, aldi berean, zenbait sektore
enpresa pribatuari irekitzeko erreformak gauzatu ziren. Hori guztia, urte askotan
erabat etsaia izan zen nazioarteko testuinguru batean. Errusiarekiko lankidetza
ekonomikoki garrantzitsua izan bada Belarusentzat, egia da, halaber, herrialde
honek ez dituela jaso Polonia eta Herrialde Baltikoek Europar Batasunetik
jasotako laguntza ikaragarrak. Ez eta Alemaniak eta Estatu Batuek herrialde
horietan egindako inbertsio izugarriak, herrialde horien gaineko hegemonia
ekonomikoa eta politikoa ziurtatzera bideratutakoak hain zuzen.
9. Egia da sistemaren euskarri politiko gisa Lukashenkok
duen ospe hori, berez, puntu ahula dela edo, gutxienez, nahikoa ez dela.
Sistema bat bera ere ez da libratzen, kudeaketa oso eraginkorra izan arren, garai
onak eta txarrak igarotzetik, kanpoko esku-hartze posibleetatik edo maila
handiagoko edo txikiagoko krisi politikoetatik. Egituratu gabeko herri-babesa
erraz diluitu daiteke krisi-mota horien aurrean.
10. Hamarkada
hauetan, Bielorrusiak ez du botere faktiko erroturik eratu, sistemaren
egonkortasunari eusten diotenak, dela alderdi politikoen bidez, dela behar
bezala errotutako gizarte-erakundeen bidez. Ziur asko, erronka hori funtsezkoa
izango da Bielorrusiarentzat hemendik aurrera.
11. Horrek guztiak adierazten digu Bielorrusia,
ziurrenik, Gotha-ko Programa idatzi zuten sozialdemokratek amesten zuten
"Estatu libre" horretatik oso hurbil dagoela. Onerako eta txarrerako.
Estatu hori talde faktikoen eraginetik "askeegia" dela esan genezake.
Korporazio handien domeinu politikotik eta Sobietar Batasuneko Alderdi
Komunistaren domeinutik askatuta, oraindik ez ditu eraiki etorkizuneko
bilakaera finkatzeko behar dituen herri-euskarriko "botere faktiko"
horiek.