1. Garapen ekonomikoaren esparru
instituzionalaren barruan, toki- eta eskualde-hauteskundeen garrantzia
funtsezko elementu bereizgarria da Txinako garapen-ereduaren eta Euskal Herrikoaren
artean.
2. Toki- eta eskualde-hauteskundeek, batez ere,
eragin administratiboa dute Txinan, eta aparteko garrantzi politikoa dute
Euskal Autonomia Erkidegoaren kasuan. Hala ere, horrek zehaztasun bat eskatzen
du, gure hauteskundeen garrantzi politikoak, funtsean, kargu politikoen egoera
pertsonalari eta profesionalari eta alderdien jarrerari eragiten baitie.
Aitzitik, egia esan, hauteskundeak gutxitan izaten dira garapenean aurrera
egiteko tresna estrategikoak, Txinan gertatzen den bezala.
3. Mugitzen garen toki- eta eskualde-eremuetan, ekintza
politikoaren eta iritzi publikoaren arteko beharrezko kontrastea ekarri behar
dute hauteskundeek, eta horrek desbideratze autoritarioak, usteltze
sistematikoak edo kudeaketaren eraginkortasun falta argiak saihestu beharko
lituzke. Hala ere, hauteskundeetako erronkak toki- eta eskualde-garapenean gaur
egun duen eraginaren ikuspuntutik, ezinbestean onartu behar dugu epe luzerako
garapenaren ikuspegitik arazo bat dela.
4. Argi dago gure toki- eta eskualde-politiken
ezaugarri bereizgarrietako bat epe luzerako ikuspegi eskasa dela, zalantzarik
gabe. Hori harrigarria da Txinako toki- eta eskualde-politiken aurrean. Alde batetik,
gure udalerrien eskumen mugatuak faktore garrantzitsua dira hori azaltzeko
orduan, baina horrek ez du azaltzen arazo hori eskualde-eremura ere argi eta
garbi hedatu denik. Horri buruzko azalpen bat bilatzen saiatzen bagara,
badirudi argi dagoela hauteskunde-agintaldiko 4 urteetara mugatzea funtsezko
elementua izan daitekeela.
5. Tokiko hauteskundeek botere politikoaren
balizko abusuak mugatzeko tresnari dagokionez izan duten eragin positiboa
ahaztu gabe, galde daiteke zein neurritan den saihestezina epe luzeko
jarreretan duten eragin negatibo hori.
6. EKAI Centerrek azaldu duenez, mendebaldeko
alderdi politikoen "grina edo obsesio elektoralean" ere koka dezakegu
arazoa. Ezinbestekoa da alderdi politikoek arreta jartzea eta garrantzia ematea
hauteskunde-erronkei. Teorian, hauteskundeen garrantzi hori alderdi
politikoaren helburu ideologikoekin koherentziaz kudeatzen bada, baliteke azken
horiek nahikoak izatea garapen-politiken epe luzeko helburuak tenkatzeko.
7. Hala ere, denok dakigu normalean kontrakoa
gertatzen dela. Alderdi politikoen helburu ideologikoak etengabe ahultzen dira
denboran zehar, eta, aldi berean, epe labur eta ertaineko hauteskunde-helburuek
gero eta pisu handiagoa hartzen dute alderdien estrategien barruan.
8. Arduradun politikoek epe luzeko estrategiak
definitzeko eta bultzatzeko duten gaitasuna bultzatuko duten balizko erreforma
instituzionalak planteatuko bagenitu, bi jardun-bide zehatz ditzakegu:
A. Alderdi politikoen legeriaren erreforma
B. Komunikabideen sistemaren erreforma.
9. Alderdi politikoek epe luzeko ikuspegiarekiko
duten konpromiso sozial eta ideologikoa indartu egin daiteke, alderdiak beraiek
arautzeko erreformen bitartez. Hala ere, hori ez da nahikoa izango. Bestelako
neurririk hartzen ez badugu, epe luzearekin konpromiso handiagoa duten alderdi
politikoak lortuko ditugu, baina agian konpromiso handiagoko alderdiak
zigortuak izango lirateke hauteskundeetan.
10. Teorian,
arazo nagusia iritzi publikoa izan daiteke. Iritzi publikoak epe labur eta
ertaineko ikuspegia baino ez badu, alderdien obsesio elektoralak epe luzea
ahaztera eramango ditu ezinbestean. Iritzi publiko prestatuagoak eta erronka
estrategikoak ezagutzen dituenak alderdiek horren inguruan duten jarrera zuzena
baloratuko du hauteskundeei begira.
11. Herritarren prestakuntza estrategikoa,
eskualde-mailan, komunikabideen mende dago batez ere. Nahiz eta toki-eremuan
hain argia ez izan, esparru horretan ere funtsezkoa izan daiteke hedabideek
emandako informazioa – edo eman ez dutena –.
12. Aldi berean, alderdi politikoen
arau-erreformaren ondorioz, alderdi politikoek beren kabuz ahalegin handiak
egin ditzakete herritarrak prestatzeko.
13. Horrela,
alderdi politikoen erreforma eta informazio- eta komunikazio-tresnen erreforma
funtsezko tresna izan daitezke toki- eta eskualde-politiketan epe luzeko
ikuspegi estrategikoa bultzatzeko.
Toki eta Lurralde Garapenari buruzko
beste idatzi batzuk
EKAI Center-en beste idatzi
batzuk