1. Lehen mailako euskal enpresa batzuetan
kaleratze ugari izan direla ikusita, goi-arduradun politiko batek proposatu du
komeni dela langileek soldata-murrizketak onartzea, lanpostuei eustearen
kontrapartida gisa.
2. Sindikatuek, logikoa denez, erantzun kritikoa
izan dute jarrera horren aurrean, eta CEBEK Bizkaiko patronalak "Salmentarik
gabe, soldatak murrizteak ere ez du ezertarako balio" esan du.
3. Jarrera horietatik termino absolututan zein
den zuzena planteatuz gero, nekez lortuko dugu ondorio argirik. Hain zuzen ere,
enpresa eta sektore bakoitza desberdina delako, kasu bakoitzerako irtenbide
posibleak ere desberdinak dira.
4. Izan ere, CEBEKek dioen bezala, tamalez,
zenbait enpresatan gerta daiteke erabateko itxiera edo itxiera partzialen bidez
bizirautea. Hasiera batean, ez da koiuntura-krisi batetik espero genezakeena. Eta
COVID-19k eragindakoa horrelakoxea da ustez, baina – esan dugunez – enpresa
bakoitza eta sektore bakoitza desberdinak da.
5. Hala ere, logikoa denez, gizartea eta
gobernuak ez daude enpresen itxierak edo kaleratzeak bultzatzeko. Kontua da zer
jarrera hartu behar den merkatuaren egoeraren araberako behin behineko erorketen
aurrean eta, hasiera batean, kasu gehienetan hala gertatuko dela uste da.
6. Egoeraren araberako beherakada horiek zama
handia direnean enpresentzat, gure ingurukoek, tamalez, kaleratzeen bidez
erreakzionatzeko joera dute. Baina, egia esan, badira beste aukera batzuk,
funtsean honako hauek:
A.Hitzartutako soldata-murrizketak
B. Lan-aldiaren murrizketa hitzartua
7. Lan-denboraren murrizketa hitzarturen kostuak
langileen, enpresaren eta gobernuaren artean banatu ohi dira eskari-krisiari
aurre egiteko Alemanian eta Europa kontinentaleko beste herrialde batzuetan sistematikoki
bultzatutako politiketan. Eta funtsezko tresna izan da hori langabezia-tasak
mugatzeko.
Harrigarria da gure klase politikoak
axolagabe iraun izana, Alemaniako KurzArbeit bezalako politikek enplegu osoa
bultzatzeko izan dezaketen garrantziaren aurrean.
8. Printzipioz, salmenten beherakada baten
aurrean, soldaten murrizketa ez da erreakzio logikoa. Lanorduko produktibitatea
ez da jaisten salmenten beherakada horien ondorioz. Logikoena da orduko
ordainsariari eustea eta, behar izanez gero, lanorduen kopurua aldi baterako
murriztea, merkatuaren beherakadak irauten duen bitartean.
9. Soldaten egokitzapena erantzun logikoa izan daiteke
enpresaren etekinak erortzen direnean, baina ez jarduera. Baina ez da erantzun
logikoa jardueraren murrizketa bada arazoa, egungo krisian gertatzen den bezala.
10. Nolanahi
ere, behin behineko krisiak eta egiturazko krisiak bereizteko beharra dugu
behin eta berriz. Badirudi enpresa bat baino gehiago COVID-19 krisiaz baliatzen
ari direla aurreko egiturazko arazoak konpontzen saiatzeko. Antza denez,
antzeko zerbait gertatzen ari da lehertzeko zorian zegoen mendebaldeko
ekonomiarekin, COVID-19ri esker justifikatu nahi duela orain bere hondoratzea.
11. Hori guztia, noski, azalpen teorikoa da.
Enpresen errealitatean, enpresaburuen eta langileen interes kontraesankorrek
benetan zailtzen dute zehaztea zeintzuk diren enpresa-jardueraren behar
objektiboak eta zeintzuk enpresaburuen eta inbertitzaileen mozkina
maximizatzeko berezko interesak.