Europako Garapen Ereduaren Etorkizuna KAPITALAREN INTENTSITATEAREN LEHERKETA

Europako Garapen Ereduaren Etorkizuna

KAPITALAREN INTENTSITATEAREN LEHERKETA

1.     Produkzio-sektore osoko kapital-ekarpenaren eta lan-ekarpenaren arteko erlazioak ez ditu proportzio konstanteak jarraitzen; aitzitik, goranzko bilakaera du, kapital-proportzio handiagoaren eta lan-proportzio txikiagoaren alde.
2.     Bilakaera hori Industria Iraultzaren hasieratik identifikatu zen, eta etengabe egiaztatu da azken bi mendeetan. Enpresa-produktibitatea handitzera bideratutako enpresa-inbertsioaren ondorio zuzena da. Kapitaleko inbertsioak lanaren produktibitatea handitzen du eta, pixkanaka, kapital/lan zatidura handitzen du produkzio-sektorean. Prozesu hori funtsezkoa da epe labur eta ertaineko garapen ekonomikorako, baina, epe luzera, harrigarriak izan daitezkeen ondorio negatibo batzuk ere baditu.
3.     Kapitala etengabe "handiagotzeko" prozesu hori funtsezko ezaugarrietako bat da industria-ekonomiaren mekanismoak ulertzeko. Eta garrantzi handikoa da Europako eta, oro har, mendebaldeko garapen-ereduaren funtsezko gai batzuk ulertzeko.
4.     Ikus dezagun, adibidez, ongizatea / bizi-mailaren eta kapital- intentsitatearen arteko erlazioa oso estua dela:
..... (ik. testu osoa)
5.      Baina kapital-sakontze horrek bi alderdi ditu, kontraesankorrak hasiera batean. Alde batetik, zuzenean lotzen zaio lanaren produktibitatea handitzeari eta, beraz, aberastasuna sortzeari; kapitalaren metaketa erlatiboak, berriz, sortutako balio erantsiagatik inbertsio garestiagoak sortzera jotzen du. Eta horrek zailtasun handiagoa dakar etorkizuneko inbertsioak errentagarri bihurtzeko.
6.      Hau da, kapital-intentsitate handiagoranzko bilakaera etengabea dugu, eta horrek, aldi berean, etorkizuneko inbertsioak errentagarri bihurtzeko gero eta zailtasun handiagoa sortzen du. Enpresaburu oldarkorrenek etekin handiak lortzen dituzte inbertsio horien ondorioz lehia-posizionamendua hobetu dutelako, eta, aldi berean, gainerako enpresariak inbertsio horiek egitera behartzen dituzte, merkatutik kanpo ez geratzeko. Ekoizpen-sektore osorako, inbertsioek garestiagoak – errentagarritasun txikiagokoak – bihurtzeko joera dute, kapitala metatzeko prozesua areagotu ahala.
7.      Hori guztia, noski, azterketa sinplifikatu baten barruan. Errealitatean, beste faktore batzuek kontrako norabidean eragiten dute, bai kapitalaren sakontzea moteltzeko, bai horrek inbertsioen errentagarritasunean dituen ondorio negatiboak arintzeko.
8.      Kapitalaren intentsitatea etengabe hazten ari da nekazaritzan, industria-sektorean eta zerbitzuetan. Hala ere, industria-jarduera balio erantsi txikiko zerbitzuekin ordezkatzeak intentsitatea murriztea dakar aldi baterako, eragindako sektoreetan behintzat. Era berean, kapitalaren intentsitate handiagoak errentagarritasunean duen eragin negatiboa zenbait faktorek indargabetu dezakete, inbertsioen errentagarritasuna bultzatzen baitute.
9.      Bigarren Mundu Gerraz geroztik Mendebalde osoan (eta XX. mendeko bigarren hamarkadatik Estatu Batuetan) "gora" egin duen prozesua dela dirudi:
..... (ik. testu osoa)
10.  1920ko hamarkadatik aurrera Estatu Batuetan eta Bigarren Mundu Gerratik Mendebalde osoan izandako kapital-intentsitatearen eztandak, bai herrialde horiek 70eko hamarkadara arte izandako hazkunde handiko urteekin, bai 70eko hamarkadatik aurrerako errentagarritasunaren beherakadarekin lotu dute hainbat azterketek.
11.  Hori egia balitz, kapital sakontzeak errentagarritasunean izandako inpaktu negatiboa bide desberdinetatik konpentsatzen saiatu gara urte hauetan, baina arrakastarik gabe. Autore batzuen arabera, kapitalaren intentsitate gero eta handiagoa konpentsatuko duten inbertsioen errentagarritasun-bide berriak etengabe bilatzea izan da, neurri batean, kapitalismoaren historia. Baliteke konpentsazio hori 70eko hamarkadatik aurrera nahikoa ez izatea, eta hori izatea mendebaldeko ekonomiaren etengabeko asalduraren funtsezko arrazoia, hazkunde-erritmoa artifizialki mantentzera bideratutako zorraren etengabeko gehikuntzarekin soilik konpentsatuta.
12. Egia esan, 70eko hamarkadatik mendebaldeko eredu sozioekonomikoan gertatutakoaren gako nagusiek nahiko bat datoz ekonomialari klasikoek inbertsioak errentagarri bihurtzeko aipatzen zituzten kapitalismoaren estrategiekin:


ERRENTAGARRITASUNA BERRESKURATZEKO KANPOKO BIDE OSAGARRIAK
70EKO HAMARKADATIK APLIKATUTAKO ESTRATEGIAK
Errentagarritasun-iturri osagarriak bilatzea beste herrialde batzuetan

-          Globalizazioa
-          Deslokalizazioa
Errentagarritasun-iturri osagarriak bilatzea beste sektore batzuetan
-          Pribatizazioak
-          "Energia berriztagarriak"
Lan-kostuak murriztea
-          Sindikatuak jazarri eta ahultzea
-          Lan-erreformak/soldatak mugatzea
-          Emakumeen eskulan merkea masiboki sartzea
-          Atzerriko eskulan merkea masiboki sartzea
Beste kostu batzuk murriztea
-          Ongizate-estatua pixkanaka zalantzan jartzea
-          90eko hamarkadatik aurrera: interes-tasak nabarmen murriztea
13.  Ikusten dugunez, hamarkada hauetan gertatutakoa XIX. mendeko ekonomialarien azterketek inbertsioen errentagarritasun-arazoen ohiko erantzun gisa identifikatzen zutenarekin bat datoz. Errentagarritasun-faltaren arazoa kapitalaren metaketaren eragin negatiboaren ondorio gisa kokatzeak azterketa zehatzagoa eskatzen du, baina badirudi, hasiera batean, gertatutakoaren azalpen koherentea izango litzatekeela.