1. 70eko hamarkadako krisiaz geroztik seguruenik
- nahiz eta zorpetzearen bidez sistematikoki ezkutatu- mendebaldeko kapitalismoa
egiturazko krisi-egoeran dagoela uste sinesgarritik abiatzen bagara, sistemaren
etorkizuna ez dirudi argia epe ertainean.
2. Hamarkada hauetan, gainzorpetze gero eta
handiago eta zentzugabearekin batera, enpresa-emaitzak bultzatzeko
egitura-neurri mota guztiak erabili dituzte korporazioek, kasuan kasuko
gobernuen laguntzaren bidez. Ongizate-estatua pixkanaka zalantzan jartzea,
soldatak mugatu edo murriztea, eskulan merkearen gehiegizko ustiapen masiboa
(lehenik, emakumeen eskulana eta, ondoren, atzerriko etorkinen eskulana),
deslokalizazioa, sindikatuen jazarpena eta ahultzea, hori guztia ez da nahikoa
izan etengabe hazteko gai ez den kapitalismoa suspertzeko, masiboki eta
sistematikoki zorpetzen jarraitu gabe.
3. Azken bi mendeetako esperientzia historikoa
kontuan hartzen badugu, kapitalismoak bere bizitasuna hiru bidetatik
berreskuratzeko aukera antzeman dezakegu:
A. Kapital-suntsipen masiboa, gutxienez
1929koarekin aldera daitekeen depresio baten bidez
B. Kapital-suntsipen masiboa nazioarteko edo
mundu mailako gerra-gatazka berri baten bidez
C. Iraultza energetiko berri bat.
4. Teorian, bide horietako edozeinek
errentagarritasunaren eta inbertsioaren berpizkundea ahalbidetu lezake eta,
horrekin batera, kapitalismoaren "urrezko aro" berri bat, agian azken
munduko gerraostekoarekin aldera daitekeena.
5. Lehen bi aukerek – bere garaian garatuko
ditugunak – arrisku handikoak dira: bizirik dirauten enpresentzat baizik ez
dira benetako irtenbidea. Prozesu horiek abian jarriko lituzketen
korporazio-taldeek ziur egon beharko lukete prozesu horietatik garaile aterako
liratekeela eta ez liratekeela galtzaileen artean geratuko.
6. Energia-iraultzaren eragozpena da, jakina,
aurrerapen zientifikoaren araberakoa dela iraultza hori gauzatzea, eta ez da
erraza planifikatzea. Gaur egun oso epe luzera dauden itxaropenak kontuan
hartzen baditugu, badirudi fusio nuklearreko energiak bakarrik betetzen dituela
benetako iraultza ekonomiko bat sortzeko beharrezko baldintzak, esan dugun
bezala, "kapitalismoa salbatuko duena".
7. Arazoa da fusio-energia modu estentsiboan
erabiltzeko itxaropenak 15 eta 25 urte bitarteko epera bideratzen direla.
Zenbait adituren arabera, epe hori 10 urtera murriztu daiteke, nazioarteko
ahaleginak biderkatuz.
8. Lehen mailako energia-iturrien aldaketa bat, beste
aurrerapen tekniko edo teknologiko batzuen aldean, errentagarritasunaren
aparteko gehikuntzak dakartza, inbertsioaren gehikuntza esanguratsurik gabe. Horra
hor zergatik den hain garrantzitsua garapen-eredurako. Hori da
energia-iraultzei industria-garapenean funtsezko eginkizuna ematen diena, aurrerapen
teknologikoaren ohiko kontraesana -produktibitatea handitzearekin batera
errentagarritasuna murriztearena- saihesten baitu.
9. Jakina da Mendebaldeak beste
"iraultza" energetiko mota bati aurre egin behar diola une honetan,
energia berriztagarrietan zentratuta. Hala ere, ez da efizientzia edo
produktibitate handiagoa bilatzeak eragindako iraultza, ingurumen-arrazoietan
oinarritua baizik. Mendebaldeko korporazioak "iraultza berde" horren
aldeko apustu masiboa egiten ari dira, baina inbertsioak errentagarri egiteko gobernuen
baliabideak erabiltzeko helburuarekin. Egungo garapen-ereduaren egiturazko
zailtasunen aurrean ihes egiteko bide bat izan daiteke, baina enpresa-sektore
jakin batzuei baino ez die mesede egingo, baliabide publikoen kontura.
10. Fusio
nuklearra kapitalismoaren salbazio gisa masiboki hedatzeko ideia hori finkatzen
badugu, egungo erronka, Europako garapen-ereduaren ikuspegitik, "datozen
20 urteetarako" ereduaren oinarriak zehaztea izango litzateke ziurrenik. Edo,
nahiago bada, eredu neoliberala egiturazko krisian dagoela oraingo unea eta fusio
nuklearraren erabilera ekoizpen-sisteman orokortzeko unearen arteko garaierako
eredua.
EUROPAKO GARAPEN EREDUAREN ETORKIZUNAri
buruzko idatziak
EKAI Center-en beste idatzi batzuk