1. Gure irakurleek entzun dute, seriotasun maila
ezberdinekin, gerrek ekonomian duten eragin "positiboaz". Ez da
txorakeria. Gerrek – hasiera batean, suntsitze-prozesuak baizik ez direnak – inbertsioa,
lanpostuak eta negozio-aukera handiak sortzen dituzte.
2. Izan ere, Lehen Mundu Gerra erabakigarria
izan zen – Alemaniako industria mehatxagarria suntsitzearekin batera – Estatu
Batuak munduko lehen potentzia bihurtzeko. Bigarren Mundu Gerra 1929ko krisia
gainditzeko funtsezkoa izan zen, Mendebaldea ez baitzen benetan krisi
horretatik irten gerra piztu arte. Gerra honek sortutako testuingurua, ziur
asko, funtsezkoa izan zen ere 70. hamarkadara arteko gerraostearen hedapena
ahalbidetzeko eta, horrekin batera, mendebaldeko ongizate-estatua sortzeko.
1929ko krisiak erakusten digu mundu-gerra bat
tresna egokia izan daitekeela egiturazko krisi orokor bat gainditzeko.
3. Dakigunez, badirudi Europa eta Mendebaldea
70. hamarkadaz geroztik egiturazko krisi-egoeran daudela, eta krisi hori azken
hamarkadetan luzatu eta atzeratu baizik ez dugula lortu. Horretarako, estrategia
korporatiboen bidez, Mendebaldeko egitura soziala eta ekonomikoa suntsitu dugu,
hondoratze demografikoa eraginez eta Europa munduan gero eta gehiago rol
marjinaletara eramanez. Neurri horiek (emakumeen gehiegizko lan-esplotazioa,
langile atzerritarren gehiegizko lan-esplotazioa, deslokalizazioa,
ongizate-estatua zalantzan jartzea, gehiegizko zorpetzea, etab.) eztanda
soziala eta ekonomikoa atzeratzea baino ez dute lortu, gure ekonomiaren
sakoneko arazoak konpondu gabe.
4. Ezaguna da mendebaldeko oligarkia
korporatiboaren sektore garrantzitsu bat Errusiaren eta Txinaren aurkako
munduko gatazka belikoaren alde lanean ibili dela, bai arrazoi
geopolitikoengatik bai eta ekonomikoengatik ere. Bi herrialdeok politikoki
neutralizatzea izango litzateke helburua eta, aldi berean, batez ere
txinatarren gaitasun industriala suntsitu, beren merkatuez jabetuz.
5. Hala ere, egungo testuinguruak gero eta
zailago egiten du estrategia horien arrakasta. Batetik, estatu handien oraingo ahalmen
nuklearraren ondorioz, gatazkan parte hartzen duten potentzia guztiak
hondatzeko arrisku nabarmena dakarrelako. Bestalde, Errusiak teknologia
militarrean egin duen aurrerapenagatik; izan ere, aspaldi gainditu du Estatu
Batuak, eta gero eta abantaila teknologiko handiagoa du herrialde horrekiko.
6. Gerrak aparteko tresnak izan daitezke
egiturazko krisiak gainditzeko, baina herrialde irabazleentzat eta gatazkatik
bizirik ateratzen diren enpresentzat baino ez.
... (ik. pdf)
7. Grafiko honetan argi eta garbi ikusten dugu
mundu-gerrak herrialde batzuetan eta besteetan izan duen eragina:
- Armamentuetan egiten diren hasierako
inbertsioak, berez eta epe laburrean, jarduera ekonomikoaren bultzada handia
izan daitezke. Bereziki, Estatu Batuak bezala, beste herrialde batzuei armak
masiboki saltzen badizkiete.
- Gerrak hazteko aukera handia eta kalte
ekonomiko mugatuak sortzen ditu inbadituta ez dauden herrialde
parte-hartzaileentzat (Estatu Batuak, Erresuma Batua). Hau da, beren lurraldean
suntsipen orokorra jasan ez dutenentzat.
- Gatazka amaitu ondoren, herrialde
garaileetako enpresek beste herrialde batzuetan suntsitutako enpresen merkatuaz
jabetzeko aukera paregabea dute. Jabetze hori, noski, herrialde irabazleek
lortzen duten kontrol politikoak errazten du. Honek, Bigarren Mundu Gerraren
ondorengo hamarkadetako errentagarritasun eta inbertsio gorakada handia
ahalbidetu zuen.
- Baina argudio hori gerrak suntsitutako
herrialdeetatik edo galtzaileetatik bizirik atera diren enpresei ere aplika
dakieke, inguruan merkatu-kuotak eskuratzeko aukera ematen zaien neurrian.
Inpaktu hau oso argia izan zen Alemanian edo Japonian, gerraren ondoren
laguntza handiak jaso baitzituzten komunismoaren mehatxuaren aurkako harresia
bihurtu ahal izateko.
8. Laburbilduz, egungo krisi ekonomiko
estrukturalari aurre egiteko tresna gisa gerra bat hasten duenak honako hauek
ziurtatu behar ditu:
A. Gatazka beliko horrek kapital
produktiboaren suntsipen masibo bat benetan sortuko duela, biziraun duten enpresen
inbertsioen errentagarritasuna ziurtatzeko adinakoa.
B. Gerra hori irabazi egingo duela eta
ekoizpenaren suntsipenak ez diela eragingo estrategia hori bultzatzen duten
korporazio-taldeei.