1. Ikusi dugu nola ez den oso errealista gure
alderdi politikoek Txinako Alderdi Komunistak izandako tokiko eta eskualdeko
garapenaren zeregin dinamizatzailea garatzea. Are gehiago, epe laburrerako
joera eta obsesio elektoralistak gero eta gehiago urruntzen dituzte gure
alderdiak funtzio hori garatzeko edozein aukeratatik.
2. Edonola ere, alderdi politikoak beharrezko
egiturak dira gure sistema politikoan, nahiz eta gero eta gutxiago izan
garapenaren dinamizatzaile eta gero eta gehiago "epe laburreko
kudeatzaile" edo "hauteskunde-kudeatzaile".
3. Errealitate horren aurrean, hiru aukera
daude:
A. Egungo alderdi politikoak indartzea edo
masa-alderdi berriak bultzatzea.
B. Alderdi politikoak beste gizarte-egitura
batzuen bidez dinamizatzea
C. Garapenaren dinamizazio politikoari uko
egitea eta, une honetan Euskal Herrian gertatzen den bezala, enpresen eta
enpresa-korporazioen esku uztea.
4. Sakoneko zalantza da egungo alderdi
politikoek beren burua berpizteko gai diren ala ez. Eta, bestela, zer
gizarte-egitura mota izan daitezkeen gai alderdi politikoetan eragiteko.
5. Jakina, alderdi politikoei zuzenean eragiteko
gaitasuna duen eta sistematikoki eragiten dien esparru bat korporatiboa da:
zuzen edo komunikabideen bidez. Gakoa da ea euskal herritarren interes
orokorrak behar bezala ordezkatzen dituen eragin-eremurik dagoen edo
konfiguratu daitekeen. Arrazoi nabariengatik enpresariak baztertzen baditugu, bi
esparru sozioekonomiko oso zehatzi erreparatu beharko genieke gaur egun:
- Erakunde sindikalak
- Mugimendu kooperatiboa
6. Euskal Herrian, sindikatuak eta kooperatibak
nabarmentzen dira bai interes orokorren ordezkaritzan, bai eta beren
eginkizunaren garapenean ere lortu dituzten efizientzia eta seriotasunagatik.
Kasu batzuetan, horrelako erakundeek bizitza
politikoa dinamizatzeko zeregina izan dute. Sindikatuen kasuan, hurbilekotzat
jo dituzten erakunde politikoengan eraginez (sozialdemokratak edo laboristak
normalean), baita horiek finantzatuz ere. Kooperatiben kasuan, jarduera mota
hori salbuespenezko kasuetara mugatu da, Erresuma Batuko “Cooperative Party” kasu.
7. Hala ere, sindikatuak eta kooperatibak oso
zentratuta daude beren erakundeak eta erronkak kudeatzera, eta – Euskal Herriaren
kasuan behintzat – ez da inolako asmorik ikusten alderdi politikoen
konfigurazio edo orientazio estrategikoan sistematikoki eragiteko.
8. Balizko erakunde berri baten sorreraren
testuinguru hipotetikoan jarriko gintuzke horrek. Hauteskunde-zatiketaren eta
-laburtzapenaren mende ez dagoen baina, aldi berean, gizartean eta alderdi
politikoetan bertan eragiteko gaitasuna duen masa-erakunderen baten
existentziaren edo sorreraren testuinguru hipotetikoan. Balizko erakunde horren
bidez, epe luzeko ikuspegia eta garapen sozioekonomikoarekiko konpromisoa
bultzatuko lirateke alderdi politikoetan.
9. Horrelako erakundeak, legezkoak zein legez
kanpokoak edo ezkutukoak, herrialde eta testuinguru guztietan izan dira.
Erakunde sekretuak, interes-taldeak edo inteligentzia-zerbitzuak izan ohi dira,
eta sistematikoki eragiten diete talde eta alderdi politikoei. Hala ere,
planteatzen dugun funtsezko gaia interes orokorrekin behar bezala lerrokatuta
dauden ordezkaritza handiko erakundeena da. Neurri batean, Alderdi Komunistak
Txinan egiten duen papera da, eta herrialde gainerakor batzuetan
masa-erakundeen zeregina dena, gizarte zibila eta alderdi politikoak
dinamizatzeko helburuarekin.
10. Zalantzarik gabe, ez dirudi horrelako ezer
aurreikus daitekeenik Euskal Herrian epe labur edo ertainera. Gure gizarte
zibilaren protagonista, neurri handi batean, mugimendu edo alderdi politikoak
izan dira. Eta mugimendu edo alderdi politiko horiek, aldi berean, egituraz
pixkanaka ahultzen joan dira, gizarte zibilak oraindik dinamizazio sozialerako
alternatibarik sortu gabe. Hori gertatzen den bitartean, oso litekeena da
Euskal Herriko toki- eta eskualde-garapenaren bultzada estrategikoa beste
nonbaitetik etorri behar izatea. Gaur egungo testuinguru soziopolitikoaren
egiturazko mugak, gutxienez partzialki edo koiunturalki, gainditzeko gaitasuna
duten pertsona eta ekimen zehatzetatik hain zuzen.