Europako Garapen Ereduaren Etorkizuna ETEKINEN ETA INBERTSIOEN ARTEKO HARREMANA

Europako Garapen Ereduaren Etorkizuna

ETEKINEN ETA INBERTSIOEN ARTEKO HARREMANA

1.     Badirudi argi dagoela, garapenaren ikuspegitik, enpresa-etekinaren eta inbertsioaren arteko harremana funtsezko faktorea dela, XX. mendeko 70eko hamarkadatik behintzat. Seguruenik Europaren bilakaera ekonomiko eta sozialaren funtsezko elementu baldintzatzailea.
2.     Ikuspuntu honetatik, bi aldagai interesatzen zaizkigu. Horietako lehena errentagarritasuna eta denboran zehar duen bilakaera da. Bigarrena, errentagarritasunaren bilakaeraren eta inbertsioaren bilakaeraren arteko korrelazioa, epe ertain eta luzeko garapen ekonomikoaren faktore erabakigarria izango litzatekeena.
3.     Aldagai horien kalkulua ez da ematen duen bezain erraza. Identifikatu beharreko errentagarritasun- eta inbertsio-kontzeptuak oso zehatzak dira mikroekonomian baina, askotan, interpretazio-akatsak eragin dituzte kontabilitate nazionalen datuetatik abiatuta.
4.     Lehenik eta behin, enpresen errentagarritasunaz ari garenean, funtsezkoa da kontuan hartzea inbertsioen errentagarritasunaz ari garela. Jakina, kontua ez da egungo etekinak enpresen egungo aktiboekin lotzea, analisi batzuk ahalegindu diren bezala. Inbertsioen kostu historikoa da kontua, noski. Gogora dezagun kostu osoa interesatzen zaigula, eta, beraz, ez soilik aktibo finkoetan inbertitutakoa, nahiz eta inbertsio horiek nolabaiteko hurbilketa bat izan daitezkeen.
5.     Kontzeptu giltzarria, jakina, inbertsio bat egiteko edo ez egiteko erabakia hartu behar duen inbertitzailearen ikuspegian kokatzea da. Horrek esan nahi du inbertsioaren kostu finko eta aldakor guztiak kontuan hartu behar direla, eta inbertsiotik espero den errentagarritasunarekin alderatu behar direla. Kontabilitate nazionaleko datuek aldagai horien hurbileko erreferentziak ematen dizkigute, baina nekez oso erreferentzia zehatzak.
Arazoak sortzen dira, bereziki, kontzeptuak inbertitzaile indibidualetik esparru makroekonomikora eramaterakoan.
6.    Bereziki, funtsezkoa da kontuan hartzea inbertsioaren etekina eta enpresaren mozkina ez direla kontzeptu baliokideak. Inbertsioaren etekinak inbertitzaileak inbertsioaren ondorioz lortutako onura guztiak hartzen ditu barne. Eta horrek ez du esan nahi onura horiek enpresaren irabazietara eramaten direnik.
7.     Egia bada enpresa-irabaziak direla inbertsioaren funtsezko motorra, horrek ez die nahitaez eragiten "enpresaren" etekinei. Enpresa askok inbertitzen dute ez inbertsioaren onurak etekinen kontua zuzenean handitzen dutelako. Askotan, lehiakideek ez baztertzeko egiten dute. Hori ohikoa da, adibidez, soldata handiko sektore edo lurraldeetan. Hain zuzen ere, soldata altu horiek behartzen dituzte enpresariak kapitalean intentsiboagoak diren enpresa-ereduak aukeratzera eta, beraz, modu intentsiboan inbertitzera. Horrek ez du esan nahi inbertsio horiek errentagarriak ez direnik. Sarritan, posizionamendua, merkatu-kuota eta antzeko zeharkako onurak hartzen dira kontuan. Inbertsiora bideratutako baliabideen erabilera alternatiboetatik lor daitezkeen onurek ere eragiten dute, jakina. Hala nola inbertsio finantzarioak, espekulatiboak, legez kanpoko jarduerak, eskulan merkearen eskuragarritasuna, deslokalizazioa, etab.
8.     Kontzeptu horiek mikroekonomikoki azaltzeko errazak dira, baina nazio-kontabilitatera eramatea askoz konplexuagoa da.
9.     Edonola ere, horrek adierazten digu nola, politika ekonomikoaren eta garapen-ereduaren ikuspegitik, funtsezkoa den "enpresa-" etekinek kooperatibak ez diren ekonomia pribatuaren motor gisa duten eginkizun nagusiaz jabetzea, jakina. Baina, aldi berean, funtsezkoa da ere ohartzea helburuak ez lukeela izan behar "enpresen" mozkinak termino nominaletan maximizatzea, baizik eta inbertsio produktiboen errentagarritasun "erlatiboa" bultzatzea. Horrek esan nahi du inbertsio produktibo berrien zuzeneko errentagarritasunari laguntzea, bai eta inbertsio ez-produktiboen edo balio erantsi txikiagoko jardueretan oinarritutako inbertsioen pizgarriak mugatzea ere.