1. Zorraren inpaktuak hausnarketa merezi du,
hain zuzen ere, ohiko analisi ekonomikoan jasaten duen ahanztura
harrigarriagatik.
2. "Zorra" bezala ezagutzen duguna
fenomeno konplexua da, garapen ekonomikoarekin dituen harremanak askotarikoak
dira, baina hiru eremutan bana daitezke:
A. Zorraren igoerek garapen ekonomikoan duten
eragina
B. Zorraren zerbitzuaren inpaktua
(printzipalaren itzulketa edo amortizazioa eta interesen ordainketa).
C. Bi prozesuen alderdi
"kualitatiboak" eta, funtsean, zorpetzearen helburuen arteko
bereizketa.
3. Fenomeno horietako edozeinek eragin zuzena
eta handia du garapen ekonomikoan.
4. Zorraren gehikuntzak, berez, eragin zuzena du
eskari agregatuan, hartzaileen gastu-, kontsumo- edo inbertsio-ahalmena
handitzen den neurrian. Gastu, kontsumo edo inbertsio handiagoak eskari
agregatu handiagoa dakarte, eta, beraz, BPGren igoera.
Honek zehaztasun batzuk behar ditu.
5. Alde batetik, baliabideen hartzaileek
gastu-ahalmena handitzen badute, horiek ematen dituztenek gutxitu egiten dute.
Pentsa liteke, kanpo-zorraren kasuan izan ezik, eskariaren gaineko eragina
neutroa izango litzatekeela. Hala ere, hori ez da horrela gertatzen; izan ere,
hartzekodunak, ia guztiak, banku zentralak edo banku komertzialak dira, eta – logikoki
– ez dituzte ondasun edo zerbitzu gutxiago erosten ematen dituzten kredituen
edo maileguen ondorioz. Pertsona fisikoak diren mailegu-emaile gehienak ere,
zor publikoa edo pribatua eskuratzea, normalean, aurrezteko beste aukera bat
da, ez kontsumoaren alternatiba.
6. Bestalde, ekonomia itxia suposatzen ari gara.
Errealitatean, zorraren gehikuntzen zati bat beste herrialde batzuetako
ondasunak eta zerbitzuak erosteko erabiltzen da. Eskaria handitu egin da, baina
ez barne-eskaria.
7. Baina, jakina, eskaria handitzea ez da
zorpetzearen berezko helburua, baizik eta gastatzeko edo kontsumitzeko
gaitasuna aurreratzea Zor hori izan ezean, urteak itxaron beharko genituzke horretarako
edo inoiz ez genuke aukerarik izango.
8. Inbertsio produktiboa, azpiegituretan egindako
gastua, ohiko etxebizitzaren jabetza eskuratzea eta abar errazten ditu
kredituak, bestela oso mugatuak izango liratekeelako horretarako aukerak.
9. Horrela, epe luzerako garapen sozial eta
ekonomikoa sustatzen du kredituak, eta, aldi berean, epe laburrean, hazkundea
sustatzen du, eskaria handituz.
10. Jakina, zorra itzultzean edo zorpetze-maila
osoa oro har murriztean, hasieran adierazitakoaren aurkako efektua gertatzen
da: gehitutako eskaria murriztean hazkundea murrizten da. Hori gertatzen da
pertsonek, enpresek eta gobernuek ezin dituztelako beren diru-sarrera guztiak
ondasunak edo zerbitzuak erostera bideratu. Horien zati bat zorraren
amortizaziora eta interesetara bideratu behar da.
11. Horrela, zorraren gehikuntzek garapen
ekonomikoa bultzatzen dutela esan dezakegu, eta zorraren murrizketek, berriz,
hura uzkurtzen dutela. Prozesu osoaren balorazio positiboa edo negatiboa,
logikoa denez, inpaktu positiboa negatiboa baino handiagoa izatean datza. Eta
hori gertatzen da zorraren hazkundeak garapenean duen inpaktuak zorpetzen
garenean hitzematen dugun zorraren zerbitzuaren kostua gainditzen duenean edo,
gutxienez, berdintzen duenean. Zorpetzen diren enpresek pentsatzen dute zor
horrek amortizazio-kostua eta interesak baino askoz ere handiagoak diren
baliabideak sortzeko aukera emango diela.
12. Eta
horixe da, hain zuzen ere, kontrapartida: interesak ordaintzen direnean eta
maileguak amortizatzen direnean, murriztu egiten da ondasunak eta zerbitzuak
eskuratzeko gaitasuna, eta, logikoa denez, arrazoi beragatik, ekonomiaren
zorpetzearen saldo osoa murrizten denean, eskari agregatua eta BPGa jaisten dira.
Gakoa da zorraren zerbitzuak sortutako BPGren beherakada horrek txikiagoa izan
beharko lukeela zorpetzeak ahalbidetu duen inbertsioen edo gastuen BPGren
gaineko eragin positiboa baino.
13. Eta hemen aurkitzen dugu, funtsean,
zorpetzeko modu desberdinen alderdi bereizgarrien garrantzia. Kontua ez da
soilik zenbat zorpetzen garen, baizik eta zertarako zorpetu garen eta
zorpetzeak zorraren kostua baino aberastasun handiagoa sortzen duen.